سنجه‏های (پیاده‏پذیری )نقش پیاده‏راه‏سازی در بهبود حس مکان

چکیده این مقاله، ارتباط میان پیاده­راه­سازی و حس مکان را می‏سنجد. پرسش اصلی این است که چگونه‏ می‏توان برای ارزیابی گذر، شاخص‏ها و معیار‏هایی بر پایۀ توان دریافت پیاده به‏کار گرفت؟ روش این پژوهش، کیفی و توصیفی است. نخست، بن‏مایه‏های پیاده‏راه­سازی و حس مکان از نوشتارهای مربوط به طراحی‏شهری استخراج شده است؛ سپس مبانی پیاده‏راه‏سازی بر پایۀ جنبه‏‏های حس مکان، رده‏بندی شده و معیار‏هایی برای بهبودبخشی حس مکان با کمک پیاده­راه‏سازی تعیین شده‏است. یافتۀ اصلی این نوشتار، این است که رابطۀ مستقیمی میان پیاده­راه‏سازی و حس مکان برقرار‏است. سنجش پیاده‏راه‏‏ها از سه جنبۀ کالبدی (بوم‏شناختی، فضایی، ریخت‏شناسانه، زمینه‏ای، بصری)، ذهنی (دریافتی) و رفتاری (اجتماعی، کارکردی و گزینشی) «مکان» با معیار‏های دقیق قابل انجام است. در پژوهش پیش رو برخی از این معیار‏ها به این صورت به دست آمده‏اند: پوشش‏طبیعی، تنوع و مرزبندی فضایی، اندازه‏ها، شیوۀ‏ آمیختگی بدنه‏ها با گذر، تنوع بصری، یادمان‏ها و دریافت‏های غیربصری، آرامش و آسایش، تعامل مردمی، کاربری‏ها و شیوۀ دسترسی به آنها. با این معیار‏های کیفی می‏توان به ارزیابی پیاده‏راه‏های موجود در شهرها پرداخت. ارزیابی حس مکان با این معیار‏ها برای فضاهای دیگر نیز قابل به­کارگیری است. پیاده‏راه‏سازی درست، برنامه‏ریزی­شده و گام‏به‏گام می‏تواند حس مکان را در شهرها و سکونتگاه‏ها بهبود بخشد.